Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα άκρως απαραίτητο για την επιβίωσή μας. Όταν, όμως, αρχίσει και δρα ανεξέλεγκτα, όταν εκφράζεται πλέον ακατάλληλα οδηγώντας το άτομο σε πράξεις που εμπεριέχουν βία και επιθετικότητα, τότε είναι ώρα το άτομο να επέμβει δραστικά για να τον αντιμετωπίσει.
Η διαδικασία της διαχείρισης του θυμού περιλαμβάνει πρωτίστως εκπαίδευση πάνω στα γνωστικά και συμπεριφορικά συστατικά του συναισθήματος, διδασκαλία αντίστοιχων τεχνικών, με ενθάρρυνση χρήσης αυτών στη ζωή του ατόμου γενικότερα. Κάποιες από αυτές τις τεχνικές είναι οι εξής:
- Εξάσκηση στο κομμάτι της αυτογνωσίας
- Τεχνικές χαλάρωσης
- Γνωστική αναδιάρθρωση
- Τεχνικές επικοινωνίας
- Εξάσκηση στη διαχείριση συγκρούσεων
Όταν, βέβαια, ο θυμός έχει φτάσει σε σημείο που δεν μπορεί το άτομο να τον ελέγξει μόνο του και έχει ανάγκη από μια τέτοιου είδους εκπαίδευση, τότε χρειάζεται τη βοήθεια ενός ειδικού. Η διαχείριση του θυμού μπορεί να χρειαστεί, όταν το συναίσθημα έχει γίνει πολύ συχνό, έντονο, μακροχρόνιο κι όταν είναι δύσκολα διαχειρίσιμο, αλλά κάθε μια απ’ αυτές τις πτυχές του θυμού χρειάζεται διαφορετική στρατηγική και εκπαίδευση σε διαφορετικές δεξιότητες (Thomas, 2001).
Πέραν της βοήθειας του ειδικού, υπάρχουν τρόποι να διαχειριστούμε τον απλό, αλλά κουραστικό, καθημερινό θυμό και μόνοι:
- Εντοπίζοντας τα προειδοποιητικά σημάδια και έτσι προλαμβάνοντάς τον εν μέρει,
- Δίνοντας στον εαυτό μας χρόνο να σκεφτεί
- Χρησιμοποιώντας τεχνικές χαλάρωσης
Το να εντοπίσει κανείς τα προειδοποιητικά σημάδια του δίνει τη δυνατότητα να σκεφτεί πώς θα αντιδράσει πριν κάνει το οτιδήποτε. Αυτό μπορεί να ακούγεται δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Σε αυτήν την περίπτωση, θα βοηθήσουν πολύ τεχνικές αναπνοής για τον έλεγχο του θυμού που γεννιέται εκείνη τη στιγμή. Το να δώσει στον εαυτό του το άτομο χρόνο, τον βοηθάει να απομακρυνθεί λίγο απ’ την κατάσταση που δημιουργεί τον θυμό. Συχνά, ακούμε συμβουλές τύπου:
- Μέτρα μέχρι το 10 πριν αντιδράσεις
- Βγες και κάνε μια σύντομη βόλτα με τα πόδια
- Μίλα σε κάποιον ή γράψτα..
οι οποίες είναι απόλυτα σωστές.
Οι τεχνικές χαλάρωσης, επιπρόσθετα, έρχονται να συνδυαστούν με τα παραπάνω στο να μας ηρεμήσουν:
- Αργές, βαθιές αναπνοές
- Χαλάρωση σώματος
- Εμβάθυνση στις τεχνικές ενσυνειδητότητας (λεγόμενο mindfulness)
- Άθληση
- Εκτόνωση ενέργειας θυμού με ασφαλείς τρόπους (κόψε μια εφημερίδα σε κομματάκια, χτύπα ένα μαξιλάρι)
- Απόσπαση της προσοχής πνευματικά ή/και σωματικά (μουσική, ζωγραφική, γράψιμο, κρύο ντουζ)
Πώς μπορώ να διατηρήσω αυτές τις δεξιότητες μακροπρόθεσμα; Το κλειδί είναι να συζητάω με τον εαυτό μου όταν είμαι ήρεμος-η. Θα διατηρήσω τον έλεγχο του θυμού μου αν:
- Μάθω τι μου τον προκαλεί
- Μελετήσω τα μοτίβα των σκέψεων μου
- Αναπτύξω επικοινωνιακές δεξιότητες
- Προσέξω τον τρόπο ζωής μου
Τέλος, το σημαντικό στην αντιμετώπιση του θυμού είναι το να δώσουμε στον εαυτό μας την άδεια να είμαστε «άνθρωποι»:
- Μην καταπιέζουμε τον θυμό μας!!
Ο θυμός είναι μια θετική δύναμη αλλαγής, αν:
- Τον εκμεταλλευτούμε σωστά,
- Ξεσκεπάσουμε τον «κρυφό» λόγο ύπαρξής του,
- Τον κατανοήσουμε
- Τον ελέγξουμε, πριν μας ελέγξει..
Αναφορές
Deffenbacher, J. L. (1999). Cognitive-behavior conceptualization and treatment of anger. In Session: Psychotherapy in Practice, 55(3), 295–309.
Thomas Meigs, J. (2001). Maintaining A Good and Healthy Anger. 98 (4), p. 503- 522.
Tchiki, D. (2021) Anger Issues: Definition, Management, and Tips to Control Anger
Well Cast (YouTube): Anger Management Techniques
Σχετικό Σεμινάριο: Απελευθερώσου από τον θυμό.