«Οι καλοί φράχτες κάνουν τους καλούς γείτονες» (Frost, 1916). Κάπως έτσι είναι τα όρια στις ανθρώπινες σχέσεις. Ένα τείχος, τόσο μεγάλο και ευέλικτο όσο αρμόζει κάθε φορά, που οφείλει ο καθένας να ορθώνει, ορίζοντας τις σχέσεις του, για να προστατεύσει τον εαυτό του και τους άλλους. Πρόκειται για όρια αγάπης προς τους άλλους και τον εαυτό.
Ο όρος «όρια» μπορεί να είναι εκ πρώτης όψεως παραπλανητικός, φέρνοντας στο νου την έννοια της απομόνωσης, αλλά στην πραγματικότητα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Στην ουσία τα όρια χρειάζεται να υπάρχουν, καθώς βοηθούν τις σχέσεις μας να αναπτυχθούν και ενίοτε να βελτιωθούν.
Τα όρια είναι σημαντικά σε κάθε σχέση του ατόμου:
- Στις φιλίες του
- Στις σχέσεις με τους γονείς του
- Στις ερωτικές σχέσεις και στο γάμο του
- Στις σχέσεις με τα παιδιά του
- Στις εργασιακές σχέσεις
Λογικό οπότε να υπάρχουν πολλά είδη ορίων:
- Συναισθηματικά – διαχωρίζουν τα συναισθήματα μας από αυτά ενός άλλου ατόμου
- Υλικά – καθορίζουν την προσωπική μας ιδιοκτησία προστατεύοντάς την απ’ τους γύρω μας
- Σωματικά – αφορούν τον προσωπικό μας χώρο, την ιδιωτικότητά μας και το σώμα μας
- Γνωστικά – έχουν να κάνουν με τις σκέψεις, τις αξίες και τις απόψεις μας
- Πνευματικά – σχετίζονται με τις πεποιθήσεις και τις εμπειρίες μας σε σχέση με τα θρησκευτικά μας πιστεύω
- Σεξουαλικά – μας προστατεύουν σε ό,τι αφορά την σεξουαλική μας δραστηριότητα
- Συγγενικά – σχετίζονται με τους ρόλους που κατέχουμε στις σχέσεις μας
Μια ξεχωριστή κατηγορία είναι και τα εσωτερικά όρια, αυτά που θέτει το άτομο με τον ίδιον του τον εαυτό, ως μια μορφή αυτοπειθαρχίας και υγιούς διαχείρισης της ζωής του γενικότερα.
Τα όρια γενικά καθορίζουν :
- Το τι δεχόμαστε απ’ τους άλλους
- Το τι δεν ανεχόμαστε απ’ τους άλλους
- Το τι είμαστε και το τι δεν είμαστε
- Το ποιες είναι οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες μας και ποιες όχι
Τα όρια, επίσης, επηρεάζουν:
- Τον τρόπο με τον οποίο συναναστρεφόμαστε με τους άλλους στην οποιαδήποτε σχέση
- Τον τρόπο με τον οποίο συμβιώνουμε-συντονιζόμαστε με τις επιθυμίες, τις ανάγκες και τα συναισθήματά μας
Όταν το άτομο οριοθετεί τις σχέσεις του, είναι σε θέση να:
- Γνωρίζει πως είναι υπεύθυνο μόνο για τις δικές του σκέψεις, πράξεις, συναισθήματα και ότι μόνο αυτά μπορεί να ελέγξει
- Γνωρίζει πως είναι ικανό να αλλάξει τον εαυτό του, αλλά όχι τους άλλους
- Έχει μια καθαρή εικόνα του ίδιου του του εαυτού και έτσι και των σχέσεων του
Όταν το άτομο θέτει αποτελεσματικά όρια τότε είναι και οι σχέσεις του με τον εαυτό του πρωτίστως, και έπειτα με τους άλλους αποτελεσματικές. Η διαμόρφωση και η θέσπιση ορίων στις ανθρώπινες σχέσεις είναι μια εξελικτική διαδικασία, άκρως σημαντική τόσο για την εγκαθίδρυση των σχέσεων, όσο και για τον επαναπροσδιορισμό αυτών σε περίπτωση προβλημάτων-δυσκολιών. Τα όρια δεν είναι μια εγωιστική πράξη, αλλά πράξη αγάπης προς τον εαυτό μας και προσπάθεια εξισορρόπησης της σχέσης μας με τους άλλους.
Αναφορές
- Anne Katherine, M.A. (2000). Boundaries: Where you end and I begin. New York: Parkside Publishing Corporation.
- Campbell, L. (2022). Why Personal Boundaries are Important and How to Set Them. Ιστοσελίδα: https://psychcentral.com
- Flextalk (2019). Βίντεο: What are Boundaries in Relationships?
- Frost, R. (1916). Ποίημα: Mending Wall