Δεν περιμένουμε κάποιον ειδικό να μας πει ότι ο θυμός και η έκφραση του σε διαρκή βάση κάνει κακό. Τι γίνεται, όμως, όταν μετά από μια έκρηξη θυμού στην οποία είπαμε πως δε θα ξανά υποπέσουμε, έρχονται και άλλες; Ο θυμός υπό φυσιολογικές συνθήκες κι όταν εκδηλώνεται σωστά, βοηθάει στην εκτόνωσή μας. Όταν, όμως, επαναλαμβάνεται και όχι με τον καλύτερο τρόπο, τότε τα πράγματα δυσκολεύουν.
Από μόνος του δεν είναι ούτε καλός ούτε κακός και είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα. Σύμφωνα με τους Deater-Deckard K. και Wang Z. (2015), αποτελεί μια πολύπλοκη ψυχολογική κατασκευή και συμπεριφορά. Στη διεθνή βιβλιογραφία προσδιορίζεται συνήθως με τους όρους «εχθρότητα» και «επιθετικότητα» και πολλές φορές του δίνονται ασαφείς ορισμοί. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο θυμός είναι απ’ τα πιο δυνατά συναισθήματα που βιώνει σχεδόν καθημερινά το άτομο, με σημαντικές επιδράσεις τόσο στον ίδιο, όσο και στον περίγυρό του.
Οι αρνητικές επιδράσεις προέρχονται απ’ τον μακροχρόνιο και έντονο θυμό, όταν, δηλαδή η εκδήλωσή του είναι ανεξέλεγκτη. Μια απ’ τα βασικότερες συνέπειες είναι τα λεγόμενα ψυχοσωματικά προβλήματα, προβλήματα δηλαδή σωματικά που όμως οφείλονται στην κατάπτωση της ψυχικής μας υγείας. Ο θυμός έχει συσχετιστεί πολλές φορές με τα ακόλουθα:
- Υψηλή πίεση του αίματος
- Αύξηση αναπνοής και θερμοκρασίας σώματος
- Συνεχή ιδρώτα
- Δερματικά προβλήματα (π.χ. έκζεμα)
- Κρυολογήματα και ιώσεις
- Στεφανιαία νόσο
- Εγκεφαλικό
- Καρκίνο
- Γαστρεντερικά προβλήματα
- Αϋπνίες
αλλά και με επιπλέον θέματα ψυχικής υγείας:
- αύξηση άγχους
- κατάθλιψη
- αύξηση του αισθήματος του ανικανοποίητου και της έντασης
- αυτοτραυματισμούς
Φυσικά όλα τα παραπάνω δεν εμφανίζονται με τον απλό θυμό που θα εκφράσουμε στην καθημερινότητά μας, αλλά είναι κυρίως αποτέλεσμα του χρόνιου και έντονου θυμού που δεν διαχειριζόμαστε ή δεν εκφράζουμε σωστά.
Οι συνέπειες του θυμού δεν περιορίζονται μόνο στα παραπάνω. Ο θυμός που δεν τιθασεύεται και δρα ανεξέλεγκτα έχει σοβαρές επιπτώσεις και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Η έρευνα δείχνει πως επηρεάζει κυρίως τις σχέσεις με τον σύντροφο, με τους σημαντικούς άλλους (οικογένεια) και με τα παιδιά. Συγκεκριμένα, έχουν αναφερθεί οι εξής επιπτώσεις:
- Χαμηλή συζυγική ικανοποίηση
- Αύξηση στρες και αδυναμία ελέγχου της κατάστασης
- Βίαιες συμπεριφορές- Επιθετικότητα- Τραυματισμοί
- Κατάρρευση
- Χωρισμοί
Επιπλέον, μας κάνει να δρούμε παρορμητικά, καθιστώντας την διαδικασία της σκέψης και της λήψης αποφάσεων πολύ δύσκολη. Ο έντονος θυμός, έτσι, επηρεάζει αρνητικά το άτομο και στον χώρο της εργασίας του.
Οι καταστροφικές συνέπειες του θυμού στην σωματική και ψυχική υγεία του ανθρώπου είναι πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένες. Όμως, καλό είναι να θυμόμαστε πως πάντα κρύβει κάτι άλλο από πίσω του και αν εστιάσουμε περισσότερο στο τί μας τον προκαλεί, θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις πιο αποτελεσματικά.
Αναφορές
Bailey S.J. (2011). Managing Anger for Better Health and Relationships. In MCU A Self- Learning Resource – Montana State University.
Lambert, A.J., Eadeh, F.R. & Hanson, E. J. (2019). Anger and its consequences for judgement and behavior: Recent developments in social and political psychology. In Consequences of anger. 59, p. 103-173.
Shahsavarani, A.M. & Noohi, S. (2014). Explaining the Bases and Fundamentals of Anger: A literature Review. In International Journal of Medical Reviews. 1 (4), p. 143-149.
American Psychological Association. (2022).
Σχετικό Σεμινάριο: Απελευθερώσου από τον θυμό.