Η Beverly Cleary (1916-2021), Αμερικανίδα συγγραφέας παιδικών και νεανικών βιβλίων, είχε πει το εξής: «Τα παιδιά πρέπει να μάθουν πως το διάβασμα είναι ευχαρίστηση, κι όχι απλώς κάτι που οι εκπαιδευτικοί σε υποχρεώνουν να κάνεις στο σχολείο». Το συγκεκριμένο ρητό είναι επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε.
Τα παιδιά από πολύ μικρή πλέον ηλικία γίνονται “ειδικοί” στη χρήση οθόνης κάθε είδους, κι όσο πιο πολύ προσκολλώνται σε αυτήν, τόσο πιο πολλές είναι και οι αρνητικές συνέπειες που καλούνται αργότερα να αντιμετωπίσουν.
Πώς μπορεί η κατάσταση αυτής της τεχνολογικής κυριαρχίας να ανατραπεί; Η απάντηση κρύβεται στις σελίδες ενός ή και πολλών καλών βιβλίων.. Η φιλαναγνωσία είναι κάτι που μαθαίνεται σε μικρή ηλικία, με μια ρουτίνα ανάγνωσης, στην οποία πρωταρχικό ρόλο έχουν φυσικά οι γονείς. O Bettelheim (1976), Αυστριακός ψυχολόγος και συγγραφέας, υποστήριζε πως μέχρι και τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού ήδη έχουν εγκαθιδρυθεί στον καθένα συμπεριφορές που σχετίζονται με το διάβασμα. Πρόσθεσε πως για να γίνει αυτή η συνήθεια πιο ουσιώδης, είναι αναγκαίο ένα καθημερινό καλό πρόγραμμα διαβάσματος που θα στηρίζεται στα ενδιαφέροντα του παιδιού.
Το ταξίδι προς την όσο γίνεται πιο αυθόρμητη επίτευξη της φιλαναγνωσίας δεν είναι τόσο δύσκολο. Υπάρχουν κάποια κολπάκια που μπορούν να ακολουθήσουν οι γονείς για να φτάσουν στον επιθυμητό στόχο. Το μυστικό είναι να μην επιβάλλεται τίποτα στο παιδί και η ανάγνωση ενός βιβλίου να αποτελεί μια ευχάριστη διαδικασία. Είναι προτιμότερο, όταν το παιδί έχει ανεξαρτητοποιηθεί πλέον στο κομμάτι της ανάγνωσης, αλλά και κατανόησης των όσων διαβάζει, να μπορεί να επιλέξει το ίδιο το βιβλίο που επιθυμεί. Οι επισκέψεις, λοιπόν, στην τοπική δημοτική βιβλιοθήκη ή σε ένα βιβλιοπωλείο είναι απαραίτητες, ώστε να έρθει το παιδί αντιμέτωπο με μια ποικιλία επιλογών και να βρει αυτό που του ταιριάζει. Παράλληλα, είναι όμορφο και στο σπίτι να υπάρχει ένας χώρος ειδικά διαμορφωμένος για αυτήν την ενασχόληση, κάτι αντίστοιχο με τις γωνιές ανάγνωσης που βλέπουμε ευτυχώς τα τελευταία χρόνια και σε πολλές σχολικές αίθουσες.
Ενδιαφέρουσες δραστηριότητες υπάρχουν και μετά το πέρας της ανάγνωσης ενός βιβλίου. Και δεν εννοώ μια περίληψη του, αλλά κάτι δημιουργικό, όπως την κατασκευή ενός σελιδοδείκτη στον οποίον μπορούν να ζωγραφίσουν κάτι που τους άρεσε απ’ όσα διάβασαν. Το λεγόμενο, επίσης, «book challenge» είναι κάτι που μπορεί να κάνει όχι μόνο το παιδί, αλλά και όλη η οικογένεια. Τι καλύτερο απ’ το να φτιαχτεί μια λίστα με βιβλία, να υπάρχει ένας στόχος με το πόσα βιβλία θα διαβαστούν σε ένα χρόνο και ίσως και ένας τελικός διαγωνισμός του “ποιο βιβλίο μου άρεσε περισσότερο;”!
Και φυσικά, το βασικότερο πράγμα που οφείλουν να κάνουν οι γονείς, αν θέλουν το παιδί τους να λατρέψει τα βιβλία κι όχι την οθόνη ενός κινητού τηλεφώνου, τηλεόρασης, υπολογιστή ή tablet, είναι να δώσουν το καλό παράδειγμα. Ο Bandura το είχε πει στη Θεωρία της Κοινωνικής μάθησης άλλωστε, πως τα παιδιά έχουν την ικανότητα της έμμεσης μάθησης, παρατηρούν δηλαδή το κοινωνικό τους περιβάλλον και μιμούνται τις συμπεριφορές των άλλων. Διαβάστε λοιπόν οικογενειακώς… διαβάστε και αφήστε στην άκρη όλα τα υπόλοιπα!
Αναφορές
Gray, M.J. (1979). Bringing Children and Books Together. In Reading Horizons: A Journal of Literacy and Language Arts.
Leonhardt, M. (2010). 99 ways to get kids to love reading. England: Crown ed.
Leonhardt, M. (1997). 99 Ways to Get Kids to Love Reading: And 100 Books They’ll Love
Σχετικό Σεμινάριο: Πρακτικές Μέθοδοι Συμβουλευτικής Γονέων