Οι αδελφικές σχέσεις ανήκουν σε ένα ευρύτερο οικογενειακό σύστημα που εξελίσσεται διαρκώς και δεν αναπτύσσονται αποκλειστικά δυαδικά. Μέσα σε αυτό το σύστημα τα μέλη της οικογένειας αλληλοεπηρεάζονται, δημιουργώντας αντιδράσεις κι επαναδομώντας τις μεταξύ τους σχέσεις σε μια συνεχή προσπάθεια διατήρησης της ισορροπίας. Τα αδέλφια, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, εμπλέκονται συχνά σε συγκρούσεις και έχουν διαφωνίες που οδηγούν σε καταστάσεις ανταγωνισμού και σε συναισθήματα ζήλιας. Ο σημαντικότερος λόγος που συμβαίνει αυτό είναι η διεκδίκηση για τη γονική προσοχή και φροντίδα (Dreikurs & Dinkmeyer, 2000).
Η οικογένεια για να προσαρμοστεί σε νέες καταστάσεις καλείται να διαθέτει ευελιξία και ετοιμότητα στον τρόπο λειτουργίας της. Ο ρόλος των γονέων / φροντιστών είναι πολύ σημαντικός και ειδικά η συμπεριφορά τους σαν πρόληψη. Καλούνται να φέρονται στα παιδιά με σεβασμό απέναντι στη μοναδική τους προσωπικότητα και να μην τα συγκρίνουν, ενώ είναι σημαντικό να αφιερώνουν αποκλειστικό χρόνο στο καθένα, κάτι που συμβάλει στη μείωση των αδελφικών συγκρούσεων και στην ανάπτυξη ισορροπημένων σχέσεων εντός του οικογενειακού συστήματος. Οι γονείς με το παράδειγμά τους (όταν οι ίδιοι εμπλέκονται σε συγκρούσεις) αλλά και με συζήτηση, ειδικά σε περιόδους ηρεμίας – καλούνται να μάθουν στα παιδιά πώς λύνονται οι διαφωνίες. Η κάθε διαφωνία χρειάζεται να αντιμετωπίζεται σαν ευκαιρία για μάθηση. Τα παιδιά μέσα από αυτές κατανοούν τη διαφορετική φύση και ανάγκες των άλλων ανθρώπων και μαθαίνουν να βρίσκουν κοινή λύση, να υποχωρούν ανά περίσταση ή να παραδέχονται το λάθος τους.
Συνοπτικά, οι γονείς καλούνται (Φέιμπερ & Μάζλις, 2018):
- Να διατηρούν την ηρεμία και την υπομονή τους κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων
- Να επικοινωνούν με τα παιδιά τους με ευαισθησία και ενσυναίσθηση
- Να αξιολογήσουν τα όρια ανεκτικότητάς τους
- Να υποστηρίζουν το κάθε παιδί τους στα δικά του ταλέντα
- Να αποφεύγουν τις συγκρίσεις και φράσεις όπως: «Κοίτα ο αδελφός/ η σου πόσο καλά τα καταφέρνει»
- Να αποτελούν σωστό πρότυπο συμπεριφοράς, καθώς πολλές φορές τα αδέλφια πιθανότατα συγκρούονται λόγω της μίμησης λανθασμένων προτύπων.
- Να τους μεταδώσουν, με ήρεμη συζήτηση και βιωματικά, τον κατάλληλο τρόπο επίλυσης των συγκρούσεων.
Σε φάση σύγκρουσης, οι γονείς/ φροντιστές μπορούν να αποστασιοποιηθούν και να αφήσουν τα παιδιά να τα βρουν μόνα τους, δεδομένου ότι σε περιόδους ηρεμίας τους έχουν συζητήσει για τους τρόπους διαχείρισης συγκρούσεων. Σε περίπτωση που χρειάζεται να παρέμβουν (π.χ. λόγω ηλικίας ή βίας) καλούνται να κατέχουν έναν βοηθητικό και διδακτικό ρόλο, δίνοντας στα παιδιά τους υποστήριξη, καθοδήγηση και μαθαίνοντάς τους τις απαραίτητες δεξιότητες. Είναι σημαντικό να αξιοποιούνται οι αδελφικές συγκρούσεις με εποικοδομητικό τρόπο.
Οι αδελφικές συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες και καλό είναι να αντιμετωπίζονται σαν ευκαιρίες μάθησης. Η συζήτηση σε πνεύμα αγάπης και αποδοχής είναι ο πιο κατάλληλος τρόπος για την εύρεση λύσης σε οποιαδήποτε σύγκρουση και αυτό χρειάζεται οι γονείς/ φροντιστές να μεταδώσουν στα παιδιά.
Αν νιώθεις ότι θέλεις στήριξη για να φροντίσεις τον εαυτό σου, να αποδεχτείς τα συναισθήματά σου, να ξεμπλοκάρεις, να αφήσεις πίσω ότι δεν σε εξυπηρετεί πλέον, να επιτρέψεις στον εαυτό σου να έχει ανάγκες, να μπορέσεις να εκπληρώσεις τα όνειρά σου και ταυτόχρονα να ενδυναμώσεις τη σχέση σου με τους δικούς σου ανθρώπους, σε περιμένουμε στην παρέα μας στα προσεχή εργαστήρια/ σεμινάρια. Εναλλακτικά μπορείς να επιλέξεις ατομικές συνεδρίες για την προσωπική σου εξέλιξη & συναισθηματική απελευθέρωση.
Αιμιλία Καβελλάρη
Θεραπεύτρια Ψυχικής Υγείας
Αναφορές
- Φέιμπερ, Α. & Μάζλις, Ι. (2018). Αδέλφια, όχι αντίπαλοι: Βοηθήστε τα παιδιά σας να ζουν μαζί αρμονικά. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη
- Dinkmeyer, D., & Dreikurs, R. (2000). Encouraging Children to Learn. New Jersey: George H. Buchanan Printing.
- Ross, H., Ross, M., Stein, N., & Trabasso, T. (2005). The quality of family relationships within and across generations: A social relations analysis. In International Journal of Behavioral Development,29 (2), 110-119